W miejscowości Copalnic-Mănăștur do dziś zachował się cmentarz żydowski – jedyne świadectwo obecności społeczności, która przez ponad sto lat współtworzyła historię i codzienność tej gminy. Pierwsi Żydzi przybyli tu na początku XIX wieku z obszaru Galicji. Choć wspólnota rozwijała się powoli, w 1867 roku udało się wznieść pierwszą synagogę, która stała się centrum życia religijnego i kulturalnego.
Według spisu z 1930 roku Żydzi stanowili około 350 osób wśród 1200 mieszkańców Copalnic-Mănăștur. Posługiwali się głównie językiem jidysz, a ich działalność obejmowała zarówno rolnictwo, jak i drobną przedsiębiorczość. W źródłach pojawiają się nazwiska konkretnych osób: Abrahám Roth pełnił funkcję listonosza i policjanta, Farkas Slomo był właścicielem ziemskim w Făurești, natomiast Lax Jákov zajmował się hodowlą bydła w Mănăștur. Pierwszym rabinem wspólnoty był Jekutiél Schwarz, a po jego śmierci w 1896 roku funkcję przejął jego syn, Benjámin Zeév Schwarz. Ostatnim duchowym przywódcą był rabin Hájim Fisch.
Rok 1944 przyniósł kres tej społeczności – Żydzi z Copalnic-Mănăștur zostali deportowani do obozów zagłady, a tylko nielicznym udało się przeżyć. Tragiczne wydarzenia II wojny światowej przerwały ciągłość życia żydowskiego w tej części Maramureșu.
Dziś jedynym materialnym śladem ich obecności jest stary kirkut, który – mimo upływu czasu – wciąż przypomina o ludziach, którzy tu mieszkali, pracowali i tworzyli. To miejsce nie tylko pamięci, ale i zadumy nad kruchością ludzkich losów oraz potrzebą zachowania historii dla przyszłych pokoleń.





